Tomatendieven en tomaten dieven
Dirks Moestuin – een moestuin voor iedereen
Tomaten waren vroeger geel en giftig. Van oorsprong kwamen de xitomatl uit Mexico en omstreken, waar ze als sierplanten werden geteeld. Met de Spanjaarden kwamen ze naar Europa, waar de Fransen en Italianen er rond 1750 achter kwamen dat de pomo d’oro (Italiaans voor gouden appel) wél eetbaar was. Door te kruisen en te selecteren kreeg de tomaat zijn rode kleur. Maar hoe zouden ze op het punt zijn gekomen om de als giftig beschouwde tomaat toch te proberen?
Misschien ergens ’s avonds laat, terwijl de regen onophoudelijk op een kleine maar volle Italiaanse kroeg neersloeg.
“Ik hoorde gisteren een apart verhaal van onze panettiere. Terwijl hij mijn ciabatta gaf, fluisterde hij: ‘Valentino, vertel het niemand, maar ik hoorde dat pomodori te eten zijn’.” Tomasso neemt een slok van zijn birra. “En waar had hij deze wijsheid vandaan?”
“Marcello zag een eekhoorn achter in zijn tuin bij een aangevreten pomodoro.
“Ja, en jouw punto is wat?”
“Na een paar nachten waren er meer gegeten. Als die dief ze kan eten…”
Lachend zet Tomasso zijn glas neer. “Ze bakken jou een poets. Marcello is een vos en ziet niets liever dan zijn concurrent vertrekken. Sofia’s ouders zullen snel een keuze maken, maar als jij er niet meer bent, is er weinig te kiezen.”
Valentino slaat op de tafel. “Non vedo l’ora! Stel je voor dat het geen grap is en wij als eerste de pomodori kunnen gaan verkopen. Het hele dorp zal ze willen hebben.” Hij staart naar het hout. “En Sofia zal weer naar me lachen”.
“Jouw broer,…” Tomasso legt een hand op zijn schouder. “Possa riposare in pace. Jouw broer met zijn groene aardappelen was er ook heel zeker van en kijk hoe diep hij ligt onder de zodi vandaag.”
“Goed punt!” Hij springt op. “Ik wacht tot ze niet meer groen zijn en dán eet ik er eentje.”
Zoiets zal het vast geweest zijn.
Drie soorten tomaten planten we in onze moestuin: de vleestomaat (de coeur de boeuf), de pruimtomaat en de cherrytomaat. Hiermee hebben we bewust gewacht tot na ijsheiligen. Na 15 mei is de kans op nachtvorst niet geheel verdwenen, maar wel fors minder. Met bamboe bouwen we een langwerpige tipi over de groentebedden. Vanaf de horizontale stok boven het groentebed spannen we een touwtje naar de tomatenplant. Die maken we losjes vast aan het plantje en draaien het er omheen zodat de plant met steun naar boven kan groeien. Daarna gaan we tomaten dieven, het verwijderen van de okselknoppen. Dit doen we om alle voedingstoffen naar de hoofdstengel te laten gaan, zodat die sterk genoeg wordt voor de trossen tomaten.
Hoe meer ik over de tomaat te weten kom, hoe enthousiaster ik word. Zo heeft de plant een bewonderingswaardig beveiligingssysteem. Waar de rijpe tomaat zelf goed te eten is, zijn de stengels, de bladeren en de groene onrijpe tomaten giftig. Daarnaast is er een enorme variatie. Vergezeld met de kleur van passie, zijn er wel meer dan zestig verschillende soorten. Gek genoeg hebben we daar de Duitsers aan te danken. In de jaren tachtig werden onze tomaatjes op de Duitse televisie tot waterige en smakeloze ‘Wasserbomben’ gedegradeerd. De export stortte in, maar onze tomatensector sloeg succesvol terug met nieuwe genetische variaties vol smaak, kleur en vorm.
De veelzijdigheid van de tomaat is ook in Spanje goed te zien. Op de laatste woensdag van augustus worden er in het dorpje Buñol vlak bij Valencia 160.000 kilo aan tomaten gedumpt voor een fantastisch voedselgevecht! Om verspilling te voorkomen, gebruiken ze alleen overrijpe tomaten die anders toch weggegooid zouden worden. Deze jaarlijkse traditie is ontstaan in 1944 toen jongeren uit balorigheid gestolen tomaten naar een optocht gooiden. De tomatendieven mochten namelijk niet mee doen. Inmiddels is het internationaal bekende food fight festival La Tomatina zo populair geworden, dat de gemeente het aantal toeristen heeft gemaximeerd op 15.000. Met meer dan 50.000 bezoekers op een bewonersaantal van 10.000 vonden ze het toch een beetje te druk worden. Dit jaar is het festival helaas gecancelled vanwege corona.
Als toppunt is de tomaat naast zijn smaakvolle veelzijdigheid, ook nog eens heel gezond! Deze jongens bevatten vitamine B1, B2, B6, de mineralen kalium, fosfor en magnesium en de stof lycopeen dat bijvoorbeeld helpt tegen de nadelige effecten van uitlaatgassen. Geen wonder dat de tomaat ook tot de superfoods wordt gerekend.
Ik kan niet wachten tot we de tomaten mogen oogsten. Voor nu besluit ik spaghetti bolognese te maken met gewone supermarkt tomaten. Maar eerst ga ik tickets kopen voor La Tomatina 2022.
Over Dirk
Dirk Krijgsman is een freelance schrijver en blogt voor de Tuinders over zijn nieuwste hobby: moestuinieren. Hij woont in Breukelen samen met zijn vriendin en drie kinderen. Met zijn band 22AD is hij bezig om een eerste album op te nemen. Tot voor kort was Dirk met enige regelmaat met zijn racemotor op het circuit in Assen te vinden. Inmiddels heeft hij zijn motor voor een golfsurfboard ingeruild en kom je hem minimaal één keer per week tegen in de branding bij Scheveningen.
