Praten met planten
Dirks Moestuin – een moestuin voor iedereen
Het is borreltijd met een aantal oud-collega’s. Onder begeleiding van een bescheiden portie hemelwater, loop ik vrijdagavond naar het taplokaal. Na onze QR code check proeven we de eerste speciaalbiertjes, wijntjes en borrelhapjes. Ton vertelt over zijn nieuwe baan en Jacob praat over zijn nieuwe huis in Ede, het hippe place-to-be aan de rand van de Veluwe. “Al diverse reeën gezien en de zwijnen lopen zowat in mijn achtertuin.” Hij knipoogt naar ons en kijkt dan met een grote glimlach naar zijn buurman, die er om bekend staat te pas en te onpas varkensgeluiden te maken. “Elke keer als ik nu een zwijn zie, dan moet ik aan jou denken Ton”.
Als we onze lachtranen hebben gedroogd, staat onze serveerster alweer klaar met de volgende drankjes. Mart droomt stiekem van zijn eigen bierlabel. Hij is al lekker bezig met zijn eigen thuisbrouwerij. Annabelle praat over haar plannen om vanaf december te overwinteren in Zuid-Afrika. Remote werkend, de zon achterna.
De afname van licht heeft ook impact op onze moestuin. De grootste groei is eruit. Zondagochtend 10:00 uur. Een miezerig groepje moestuincursisten staat klaar in herfstuitrusting. Kaplaarzen, regenbroeken, poncho’s, regenjassen en een enkele paraplu. Zelfs de vogels zoeken beschutting. Alleen een eekhoorntje rent onverschillig rond als hij zijn bootcamp workout doet.
Terwijl de regen gestaag op onze capuchons tikt, leggen we doeken over de bladgewassen. Tegen de stevigste herfstbuien. Op de eerste lege bedden plaatsen we groenresten van onze oogst. Op andere lege bedden zaaien we winterrogge. De bodem blijft op die manier bedekt en de voedingstoffen blijven zo in de bodem. Daarnaast is winterrogge een natuurlijke bemester door veel stikstof en organisch materiaal af te geven. Eind november dekken we de bedden af met een landbouwzeil waardoor de rogge en de resterende planten afsterven. In het voorjaar starten we dan weer met een schoon bed.
Moestuincursus XL – De Brink Zeist – Opkomende winterrogge
Planten blijken ook met elkaar te praten. Niet zoals in de kroeg onder het genot van een Blond biertje of een glas Viognier. Maar via de heerlijkheid van geuren bovengronds en chemische signalen ondergrondse.
De geur van net gemaaid gras staat in onze top drie van meest aangename geuren. Voor omliggende begroeiing is die geur het signaal om hun verdediging direct naar code rood te verhogen. Veel planten hebben een chemisch arsenaal klaar staan als bijvoorbeeld bladluizen toeslaan. Sommige van deze chemicaliën brengen de luizen om zeep en weer andere verleiden parasitaire wespen, de natuurlijk vijand van de luis, om te komen dineren.
Niet alleen via de lucht worden er signalen uitgestuurd. Via een geavanceerd omroep systeem van ondergrondse schimmels, trekken de planten dan aan de noodbel. Voor wat, hoort wat. Het ondergronds netwerk van schimmels krijgt 30% van de suikers uit de fotosynthese van hun bovengrondse gast. In ruil voor de suikers spelen ze postbode door het noodbericht naar andere planten te sturen.
Onderzoek bevestigt inmiddels dat planten geluiden horen. Zelf produceren planten een hoog frequentie klik geluid via hun wortels. Naar aanleiding van dat onderzoek verbond een hoogleraar in Finland uit pure nieuwsgierigheid haar eigen plantwortels aan een microfoon. Met behulp van zelf geschreven software, verlaagde ze de frequentie om de kliks hoorbaar te maken. En na wat sleutelen kon ze inderdaad de kliks horen.
Het wordt nog merkwaardiger. Wanneer de hoogleraar lekker aan het werken was, babbelde de plant naast haar aan een stuk door. Maar zodra er iemand binnen kwam, stopte het geklik. Pas nadat haar bezoek vertrokken was, begon het geklik weer. Dit patroon herhaalde zich keer op keer. Wilde de plant misschien een beetje privacy? De hoogleraar heeft er geen verklaring voor.
Vooralsnog blijft het onduidelijk waar de kliks toe dienen. Mogelijk hebben we al die tijd de planten zwaar onderschat.
Moestuincursus XL – Herfst in Stadstuin Zuilen
In de moestuin druipen we af met een volle tas verse boontjes, wortelen, andijvie en savooikool. Thuisgekomen maak ik de groente schoon. Ik denk aan Annabelle’s plannen. Gedachteloos praat ik tegen niemand in het bijzonder, als mijn vingers de grove structuur van de savooikool verkennen. “Overwinteren in een zonnig en warm land. Dat lijkt mij óók wel wat, maar dan wel iets ‘in de buurt’.”
Ik stop en kijk eens goed naar de kool. Die zwijgt. Geen woord, geen kik, geen klik. Grinnikend ga ik weer verder.
Iets zonnigs en in de buurt… Portugal ofzo. Dat lijkt me wel wat. Laptops mee, kids aan de homescholing en surfboards achterin. Zouden ze daar in de Algarve eigenlijk moestuintjes hebben? Ik weet nu hoe het moet.
Over Dirk
Dirk Krijgsman is een freelance schrijver en blogt voor de Tuinders over zijn nieuwste hobby: moestuinieren. Hij woont in Breukelen samen met zijn vriendin en drie kinderen. Met zijn band 22AD is hij bezig om een eerste album op te nemen. Tot voor kort was Dirk met enige regelmaat met zijn racemotor op het circuit in Assen te vinden. Inmiddels heeft hij zijn motor voor een golfsurfboard ingeruild en kom je hem minimaal één keer per week tegen in de branding bij Scheveningen.
