Kleur op je bord: eetbare bloemen!
Onze tuinders delen graag hun ervaringen, maar ook persoonlijke verhalen van op de tuin. In deze blog schrijft groene duizendpoot Saskia van Gelderen (agro-ecologische tuinder, kunstenaar en patissier) over haar voorliefde voor eetbare bloemen, favoriete soorten en tips hoe ze creatief te gebruiken in de keuken. Naast werken in de tuin verwerkt Saskia ook graag bloemen en kruiden in (eetbare) kunst zoals bonbons met bloemblaadjes.
In de tuinen van de Tuinders staan niet alleen maar groenten en kruiden, maar ook prachtig gekleurde eetbare bloemen! In Zeist en Amerongen hebben we afgelopen jaar een heel bed met alleen maar eetbare bloemen ingezaaid. Een kleurrijke strook met viooltjes, goudsbloem, korenbloem, papaver en Oost-Indische kers waar nog tot laat in het seizoen bloei mogelijk was.
Bloemen in de tuin zijn een mooie blikvanger, vergroten je biodiversiteit en ze geven kleur aan je gerechten. Wil je zelf ook meer bloemen in je tuin? Het seizoen begint bijna! Februari en maart zijn goede momenten om thuis in je vensterbank te starten met het voorzaaien van bloemen. De meeste kun je na IJsheiligen in je tuin, een boomspiegel of op je balkon uitplanten.
Soorten bloemen
Wat zijn goede eetbare bloemen om in je tuin te planten? Dat is natuurlijk heel persoonlijk, maar hier noem ik een aantal van mijn favoriete soorten!
Oost-Indische kers: deze plant is ontzettend makkelijk. Ze ontkiemt vrijwel altijd en je kunt alle onderdelen eten. De bladeren zijn vooral lekker als ze nog klein zijn, en de bloemen zijn fris en een beetje peperachtig. Heerlijk door een salade of om te snacken tijdens het tuinieren. Wel even opletten of er geen bij in de bloem verborgen zit want dat is mij wel overkomen. Let wel op: je hebt een rankende en niet rankende variant. Kies de tweede alleen als je veel ruimte hebt en/of de plant kan klimmen. Anders heb je meterslange ranken overal in je tuin en raak je nooit meer van de plant af.
Calendula/goudsbloem: deze bloem blijft maar doorgaan, absolute tuintopper. Makkelijk te zaaien bloem die je zelfs in het najaar ervoor al direct in de grond kunt zaaien. Dit vrolijke knaloranje accent maakt je hele tuin vrolijk. Je kunt de bloemen ook goed verwerken tot de welbekende calendula-zalf die goed is voor droge en schrale huid.
Malva/Groot kaasjeskruid: hoge blikvanger in de tuin. Deze bloem kun je het beste thuis voorzaaien, dan heeft die een voorsprong. Eenmaal volgroeid is dit een prachtige hoge bloem die tot laat in het seizoen veel grote bloemen geeft. Heeft een licht zoete maar niet heel aanwezige smaak.
Tagetes/Afrikaantjes: vooral de tagetes patula nana: sterke bossige plant vol vrolijke bloemetjes. Laat je niet verleiden deze zaadjes te dicht bij elkaar te planten, ze worden namelijk echt groot! Op internet staat vaak dat afrikaantjes helpen tegen vervelende aaltjes in de bodem. Dit geldt echter alleen voor hele specifieke soorten, en alleen als je ze op een groot oppervlakte voor langere tijd laat staan. De smaak en de sterke geur is fris en citrusachtig.
Bieslookbloem: laat een deel van je bieslook lekker doorschieten! Je krijgt hele leuke lichtpaarse bolvormige bloemen. Ze smaken zeer sterk naar bieslook, ik vind het haast lekkerder dan de bieslook zelf.
Viooltjes: fijne kleine bodembedekker die zeer vroeg in het jaar al bloemen geeft. Een van de weinige bloemen die je al voor de IJsheiligen buiten kunt zetten. Ze blijven van nature vrij laag maar als ze te weinig licht en ruimte krijgen kunnen ze enorm gaan strekken. Viooltjes hebben geen sterke smaak, maar je kunt ze erg goed drogen of suikeren voor een fantastisch effect.
Korenbloemen: prachtige blauwe sterke bloemetjes. Korenbloem is makkelijk zelf direct te zaaien, maar je kunt ze ook al in het najaar voor de vorst zaaien. Je hebt dan zeer vroeg in het jaar bloemen!
Let bij alle bloemen op dat je zaden of plantgoed koopt die zonder gif zijn geteeld. Als ze biologisch zijn is dit altijd het geval, bij een lokale kwekerij kun je er om vragen. Door regelmatig je bloemen te knippen en de dode bloemen te verwijderen zul je nog veel langer bloeiplezier ervaren.
In de keuken
Afgelopen seizoen merkten we dat niet alle deelnemers wisten hoe ze de bloemen konden verwerken in de keuken. Je kunt ze sowieso als een kleurrijk accent over je salade of je gerecht strooien. Maar wat dacht je van de volgende opties?
- Plaats de blaadjes met de mooie kant naar beneden op een vel natgemaakt rijstpapier en maak verse springrolls. De bloemetjes zijn zichtbaar aan de buitenkant, echt een eetbaar cadeautje.
- Snij bloemblaadjes van verschillende kleuren in kleine reepjes en meng ze door je zelfgemaakte kruidenboter of aioli.
- Droog de bloemen tussen keuken- of vloeipapier en wat dikke boeken. De platte droge bloemetjes kun je heel lang bewaren, ze verliezen wel wat van hun smaak. In deze vorm kun je er bijvoorbeeld taarten mee decoreren. Of je verwekt ze in de bonbons.
- Droog de blaadjes in een (droog)oven samen met lekkere kruiden en maak er zakjes theemelange van. Ook een superleuk cadeautje! Een aantal bloemen heeft een medicinale werking, zo kan kaasjeskruid bijvoorbeeld helpen bij vastzittend slijm en keelpijn.
- Bloemen met grote bladeren kun je ook als een mini tortilla vullen. Veel bloemen hebben geen sterke smaak, pak dus gerust uit met je vulling.
- Zoete bloemen zoals magnolia, roos en vlierbloesem kun je gebruiken om heerlijke siropen van te maken.
In het boek ‘bloemen met smaak’ van Anna Koster vind je heel veel tips voor het verwerken van eetbare bloemen. Het enige risico van dit boek is dat je je hele tuin vol wilt zetten met tientallen soorten.
Kleurig seizoen gewenst iedereen!
Saskia van Gelderen – Tekende Tuinder & De Bloembonnerie
